Bir tür su kaplumbağası olan caretta caretta'lar, sadece yumurtlama dönemlerinde karaya çıkar. Oksijeni hava yoluyla almasına rağmen uzun süre su altında kalabilir.
Atlantik, Pasifik ve Hint okyanuslarının ılıman ve tropikal sularında özellikle kıyıya yakın kesimlerde bulunurlar. Ortalama 47 ile 62 yıl arasında yaşarlar.
Türkiye’de bulunan caretta caretta'ların sırt kabuğu ovaldir. Yaklaşık olarak 70-75 cm. boyunda ve 50-55 cm. genişlikte olurlar. Başları büyük ve üçgen biçimine yakındır.
Cinsiyet ayrımı
Caretta caretta'ların dişi ya da erkek ayrımı ergin olmadan yapılamaz. Son araştırmalara ve sırtlarındaki eğrilerden elde edilen bilgilere göre 12 ile 30 yıl arasında ergin olurlar. Erkekler dişilere göre daha uzun kuyruğa sahiptir ve tırnakları geriye doğru kıvrık haldedir.
Caretta caretta'ların bacakları yüzmeyi kolaylaştırmak için zamanla kürek biçimini almıştır. Yumurtadan yeni çıkmış bir caretta caretta, 20 saat boyunca durmaksızın yüzebilir.
Nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan caretta caretta'lar etoburlardır. Sünger, denizanası, at nalı yengeçler ve istiridye ile beslenirler.
Caretta caretta'lar sadece yumurtadan çıkarken kullandıkları ve “caruncle” adı verilen sivri yumurta dişlerine sahiptirler. Bu dişler yumurtadan çıktıktan hemen sonra düşer. Ancak çeneleri oldukça güçlü olduğu için sert kabukları bile kolayca parçalayabilirler.
Derin sularda yüzeydeyken uyuyan caretta caretta'lar, sığ sularda dipte veya kayaların altında uyur.
Üreme biçimleri
Cinsel olgunluğa kabukları 50 santimetreyi geçtiklerinde ulaşırlar. Çiftleşme dönemi sırasında birçok erkek ile birlikte olup birkaç ay boyunca sperm biriktirebilen dişiler, genetik çeşitliliği bu şekilde sağlar.
Caretta caretta'lar Kuzey Yarımküre’de mayıs-ağustos aylarında, Güney Yarımküre’de ekim-mart aylarında yuva yapar. Yuva dişiler tarafından yapılır. Her dişi yumurtlama döneminde ortalama 2 kere ve sadece geceleri yuva yapar.
Yumurtlama
Dişiler yumurtlama ve yuva yapma dönemlerinde dışarıdan gelen uyaranlara karşı çok hassastır. Yuva yapılacak sahildeki bazı faktörler dişilerin yuva yapmadan denize dönmelerine neden olabilir. Bu nedenlerin başında suni aydınlatmalar veya insanın varlığı gelir.
Caretta caretta'lar yumurtadan geceleri çıkar. Yumurtadan yeni çıkmış caretta caretta, yönünü ufuk aydınlığını kullanarak bulur. Kumsalın gerisinde yer alan herhangi bir ışık kaynağı yavru caretta carettanın yönünü şaşırmasına neden olur.
Yönünü şaşıran ve hemen denize ulaşamayan bir caretta caretta güneşte kalmaktan, su kaybından veya başka hayvanlar tarafından saldırıya uğrayarak ölebilir.
Dişiler yumurtalarını gelgit zamanlarında bırakırlar. Kuluçkaya yatma süreleri 45 ile 65 gün arasında değişir ancak yuva yapılmış kumun sıcaklığı bu sürenin kısalmasında ya da uzamasında etkilidir. Araştırmalar serin kumlarda erkek, sıcak kumlarda dişi yavruların olduğunu göstermiştir.
Her yuvada ortalama 100 yumurta bulunur ve dişiler 13 günlük aralarla kuluçkaya yatar.
En yoğun görüldükleri yuvalama alanları Umman’daki Masirah Adası’dır. Akdeniz bölgesinde Yunanistan ve Türkiye sahillerinde de yuvalarlar.
Caretta caretta'lar Türkiye’de en sık Anamur, Belek, Dalyan, Dalaman, Demirtaş, Ekincik, Fethiye, Gazipaşa, Göksu Deltası, Kumluca, Kızılot ve Patara sahillerinde görülmekte.
Yön bulma özellikleri
Araştırmalara göre dişi caretta caretta'lar yumurtalarını doğdukları ya da oraya çok yakın sahillere bırakıyor. Bu nedenle daha önce yuva yapılan kumsalı bulmak için yüzlerce ve hatta binlerce mil göç ettikleri gözlemleniyor.
Uzun mesafelere göç eden caretta caretta'ların yön bulma duyguları uzun yıllardan beri araştırılmakta. Daha önceki araştırmalar kaplumbağaların dünyanın manyetik alanının açı ve yoğunluğunu bulabildiğini gösteriyor. Böylece kaplumbağalar gitmek istedikleri yerin enlem ve boylamlarını bulup yönlerini belirleyebiliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder